Koyunlar, Anadolu’da evcilleştirilmiş
Anadolu’nun Kökeni: Evcil Koyunun Tarihi
Hacettepe Üniversitesi ve ODTÜ önderliğinde uluslararası bir araştırmacı ekiple yürütülen çalışma, Türkiye, İran, Rusya, İsveç, Fransa ve İspanya’dan antik genomları analiz ederek evcil koyunun tarihini gün yüzüne çıkardı. Araştırma, koyunun büyük olasılıkla Anadolu’da evcilleştirildiğini ortaya koydu.
Karaman’ın Koyunu ve Anadolu’nun Evcil Koyun Serüveni
Orta Doğu’da evcilleştirilen koyunun tarihi hakkında daha önce pek fazla bilgi bulunmamaktaydı. Ancak, Molecular Biology and Evolution (Moleküler Biyoloji ve Evrim) dergisinde yayımlanan yeni bir makale, Anadolu’dan 13.000 yıllık bir koyun genomuna ulaştı. Bu bulgu, koyunların evcilleştirilmesinden çok öncesine dayanmaktadır.
Arkeolojik kanıtlarla uyum içinde olan bu bulgu, Anadolu yaban koyununun, bilinen tüm evcil koyunlara en yakın akraba olduğunu göstermektedir. Hacettepe Üniversitesi’nden evrimsel genetikçi ve makalenin baş yazarı Füsun Özer, “Bu gözlem, Anadolu’daki yaban koyunlarının evcil koyunlara dönüşümünde önemli bir rol oynamış olabileceğini göstermektedir” şeklinde konuya açıklık getirdi. Ayrıca, İran’da ikinci bir evcilleştirme olayı yaşanmış olabileceği de üzerinde durulan konular arasında bulunmaktadır.
Avrupa’ya Yolculuk: Koyunların Kökeni
Araştırma ekibi, Türkiye, İran, Rusya, İsveç, Fransa ve İspanya’dan 9.000 ile 4.000 yıl öncesine ait antik koyun genomlarını inceleyerek önemli bilgilere ulaştı. Paris CNRS’ten kıdemli araştırmacı Eva-Maria Geigl, “Sonuçlar, Avrupa’daki ilk koyunların yaklaşık 7.000 yıl önce Anadolu kökenli çiftçiler tarafından Avrupa’ya götürüldüğünü doğrulamaktadır. Aynı zamanda koyunların İran üzerinden Asya’ya da taşındığı tespit edilmiştir.”
Çalışmanın kıdemli yazarlarından İnci Zehra Togan ise, “Türkiye’de koyunun evcilleşme tarihine dair olan çalışmalarımız 15 yıl önce başlamıştı. O dönemdeki labaratuvar ve analiz yöntemleri, koyunların kökeni hakkında tam bir netlik sağlayamamıştı” şeklinde konuya açıklık getirdi. Bu önemli çalışma, koyunların evrim sürecini aydınlatarak yeni bilgilere ulaşmamızı sağlamıştır.
